Φυλακές και κρατούμενοι

Εισαγωγή

Στο παρακάτω λήμμα παρουσιάζουμε στατιστικά για τις φυλακές στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικότερα, παρουσιάζουμε τα δημογραφικά στατιστικά των κρατουμένων, την πληρότητα των φυλακών, τον αριθμό του προσωπικού που εργάζεται στις φυλακές και τις ετήσιες κρατικές δαπάνες για τη λειτουργία τους.

Ελλάδα: μειωμένοι κατά 2,9% οι κρατούμενοι το 2023

Το 2023, ο αριθμός των κρατουμένων στην Ελλάδα έφτασε τους 10,2 χιλ., μειωμένος κατά 2,9% σε σχέση με το 2022 και αυξημένος κατά 10,3% σε σχέση με το 2020. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε 103 κρατουμένους ανά 98 χιλ. κατοίκους. Από το 2008 έως και το 2015 ο αριθμός των κρατουμένων κυμαίνεται σταθερά πάνω από τους 11 χιλ., φτάνοντας το 2013 τους 12.693, τον υψηλότερο αριθμό τα τελευταία 13 χρόνια. Το 2015 και μετά την ψήφιση του νόμου 4322/2015, ο αριθμός των κρατουμένων μειώθηκε κατά 18% σε σχέση με το 2014 φτάνοντας τους 9.611.

Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο για το 2023. Οι περισσότεροι κρατούμενοι ανά 100 χιλ. κατοίκους βρίσκονται στην Πολωνία (203 ανά 100 χιλ. κατοίκους) ενώ οι λιγότεροι στη Φινλανδία (53 ανά 100 χιλ. κατοίκους). Υψηλό αριθμό κρατουμένων παρουσιάζει επίσης η Ουγγαρία (187 ανά 100 χιλ. κατοίκους), η Τσεχία (181 ανά 100 χιλ. κατοίκους), η Σλοβακία (179 ανά 100 χιλ. κατοίκους) και η Λετονία (173 ανά 100 χιλ. κατοίκους).

Το 4,9% των κρατουμένων είναι γυναίκες

Οι γυναίκες στην Ελλάδα, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη αποτελούν ένα μικρό ποσοστό στο συνολικό αριθμό των κρατουμένων. Το 2023, οι γυναίκες κρατούμενες στην Ελλάδα είναι 497 και αποτελούν το 4,9% των συνολικών κρατουμένων. Σε σχέση με το 2020, παρατηρείται μια μείωση της τάξεως του 5,7% ενώ, σε σχέση με το 2008 οι γυναίκες κρατούμενες είναι λιγότερες κατά 36%.

5 στους 10 κρατουμένους είναι αλλοδαποί

Το 2025, 5 στους 10 κρατουμένους στην Ελλάδα ήταν αλλοδαποί. Συνολικά 5.562 αλλοδαποί κρατούνται σε ελληνικές φυλακές, μειωμένοι κατά 18,1% σε σχέση με το 2020. Για την ίδια περίοδο οι ημεδαποί κρατούμενοι μειώθηκαν κατά 2,1% και είναι ίσοι με 4.680. Η Ελλάδα έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό αλλοδαπών κρατουμένων στην Ε.Ε, πίσω από το Λουξεμβούργο (76%) και την Κύπρο (57%). Στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται η Ρουμανία (1%) και η Βουλγαρία με 3%.

~3 στους 10 κρατουμένους περιμένουν να εκδικαστεί η υπόθεση τους

Το 2023, 3 στους 10 κρατουμένους (27%) περιμένουν να εκδικαστεί η υπόθεση τους, αυξημένοι κατά 3% σε σχέση με το 2020. Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο για το 2023. Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά είναι το Λουξεμβούργο (45%), η Κροατία (42%), και η Μάλτα (41%) ενώ, οι χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά είναι η Τσεχία (8%) και η Ρουμανία (9%).

Υπερπληθυσμός στις ελληνικές φυλακές

Το ποσοστό πληρότητας είναι ο αριθμός των κρατουμένων σε σχέση με την επίσημη χωρητικότητα της φυλακής. Ο υπερπληθυσμός των φυλακών υφίσταται όταν το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 100%.

Η πληρότητα των ελληνικών φυλακών έφτασε το 101% το 2023, μειωμένη κατά 2 μονάδες σε σχέση με το 2022. Το 2013 η πληρότητα στις ελληνικές φυλακές έφτασε το 128%, το υψηλότερο των τελευταίων 12 ετών. Αυτό σημαίνει πως κρατούνταν 2.807 περισσότεροι κρατούμενοι σε σχέση με την επίσημη χωρητικότητα των ελληνικών φυλακών. Στην περίοδο 2008-2021 η πληρότητα των ελληνικών φυλακών πέφτει μόλις δύο φορές κάτω από το 100% το 2015 και το 2016 (97% πληρότητα) ως συνέπεια της ψήφισης του νόμου 4322/2015. Από το 2016 και μετά το ποσοστό αυτό αυξάνεται διαρκώς μέχρι και το 2020.

Το 2023, η Ελλάδα παρουσίασε το ενδέκατο υψηλότερο ποσοστό υπερπληθυσμού στην Ευρώπη (101%). Στις πρώτες θέσεις βρίσκεται η Γαλλία (123%) και η Ιταλία (119%). Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφονται στην Εσθονία (56%), στο Λουξεμβούργο (61%) και στη Βουλγαρία (68%)

2,2 κρατούμενοι ανά σωφρονιστικό υπάλληλο

Το 2023, οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι στην Ελλάδα ήταν 4.570, αυξημένοι κατά 7,4% σε σχέση με το 2022. Σε κάθε σωφρονιστικό υπάλληλο αντιστοιχούν κατά μέσο όρο 2,2 κρατούμενοι, με μείωση αναλογίας κατά 0,41 σε σχέση με το 2020.

Σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση, πίσω μόνο από την Πολωνία (5,2) και την Πορτογαλία (2,4). Στην τελευταία θέση βρίσκεται το Λουξεμβούργο όπου οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι είναι περισσότεροι από τους κρατουμένους (0,7 κρατούμενοι ανά σωφρονιστικό υπάλληλο) και η Ολλανδία (0,9).

Στο 0,1% του ΑΕΠ οι δαπάνες για τις φυλακές

Συγκρίνοντας τις δαπάνες, ως ποσοστό του ΑΕΠ, για τις φυλακές με τον αριθμό των κρατουμένων ανά 100 χιλ. κατοίκους (πρώτο διαγραμμα), παρατηρούμε πως τα περισσότερα δαπανούν η Ολλανδία και η Σουηδία (0,3%). Σε αντίθεση, χώρες όπως η Ελλάδα, η Εσθονία, η Γερμανία, η Ιρλανδία και η Σλοβενία έχουν χαμηλότερες δαπάνες για το ΑΕΠ σε σύγκριση με τον αριθμό των κρατουμένων ανά 100 χιλ. κατοίκους.

Διονύσης Κουλλόλλι (27 Φεβ 2023) - "Φυλακές και κρατούμενοι" Δημοσιεύθηκε στο GreeceInFigures.com. Πηγή: 'https://greeceinfigures.com/fylakes'

@article{gif-fylakes, 
    author = Διονύσης Κουλλόλλι,
    title = Φυλακές και κρατούμενοι,
    journal = {Greece in Figures},
    year = 2023,
    note = https://greeceinfigures.com/fylakes
}